Al eerder bespraken wij de mogelijke ernstige bijwerkingen na het kraken (manipuleren) van de nek. Voor ons de belangrijkste reden om deze technieken niet te gebruiken. Waarom zouden we ook? Er bestaat een milde, gecontroleerde behandeling waarbij de nekwervels ten opzichte van elkaar worden bewogen: Het passief mobiliseren van de nek.(1)
Zowel het manipuleren als het mobiliseren zijn effectief; doorgaans kan iemand met een verminderde beweeglijkheid als oorzaak van de nekpijn er goed mee behandeld worden. Van mobilisaties zijn er echter geen bijwerkingen bekend. De meest ernstige bijwerking van manipuleren is scheuring van bloedvaten (Cervicale Arteriële Dissectie ofwel CAD) na het uitvoeren van de manipulatie hoog in de nek.

Percentage bijwerkingen manipulaties
Kort geleden verscheen er een artikel van Groningse onderzoekers die onderzochten of en hoe vaak de bijwerkingen voorkomen na het kraken van de nek.(2) De klachten die voorkomen, beginnen meestal een week na de manipulatie, zoals bijvoorbeeld verlies van controle over willekeurige bewegingen. CAD komt in Nederland ongeveer zeshonderd keer per jaar voor, geschat wordt dat 6 procent daarvan wordt gezien na manipulatie. Het verloop van CAD kan ernstig zijn, het kan leiden tot een CVA (herseninfarct) of zelfs tot de dood. De onderzoekers hebben alle mogelijke studies bij elkaar gezocht waarbij bijwerkingen optraden na behandelingen door manueel therapeuten, osteopaten en chiropractors. De meeste studies werden gedaan bij chiropractors (66%) en in vrijwel alle gevallen (95%) werd gebruik gemaakt van manipulaties.

Is het risico op CAD vast te stellen?
Het lastige is dat niet valt aan te tonen dat CAD wordt veroorzaakt door een manipulatie, of dat er al (beginnende) vaatafwijkingen waren voor de manipulatie. Dit komt doordat de nekklachten ook bij een bestaande beschadiging van de bloedvaten al aanwezig kunnen zijn.
Patiënten die een verhoogd risico hebben op CAD zijn niet goed te herkennen/onderzoeken. Er worden wel testen uitgevoerd, maar deze sluiten de eventuele bestaande vaatafwijkingen niet 100% uit. Met andere woorden: Je weet niet of patiënten risico lopen op vaatschade na het uitvoeren van een manipulatie.

Verbod op kraken?
De Nederlandse Vereniging voor Manueel Therapeuten (NVMT) nam in 2014 de dappere beslissing het manipuleren van nekwervels te verbieden. Echter, onder druk van haar leden, veelal opgeleid in het manipuleren, besloot zij het verbod weer in te trekken. De risico’s op de ernstige bijwerkingen waren immers erg klein. Voor een groot deel waren de risico’s te beperken door goed onderzoek te doen voordat een patiënt werd gekraakt. Een manueel therapeut dient de te behandelen patiënt een informed consent in te laten vullen, waarmee de patiënt akkoord gaat met de wetenschap dat deze behandeling bijwerkingen kan hebben. U leest het goed: de patiënt gaat akkoord met de kennis dat de behandeltechniek (ernstige) bijwerkingen kan veroorzaken.

Screenen op risico's
Daarnaast is men nu van plan de betrouwbaarheid van de screening naar bijwerkingen op de bloedvaten na het manipuleren verder te onderzoeken. Het doel is hierbij komen tot een screening (onderzoek) waarna men beter de mensen met mogelijke vaatproblematiek kan filteren, waarop besloten kan worden dat deze patiënten niet worden gemanipuleerd. Hiermee moet de kans op eventuele vaatschade verkleind worden.

En juist hiermee heb ik erg veel moeite. Nog steeds worden er dan volop mensen gemanipuleerd zonder dat de veiligheid gegarandeerd kan worden. Ook al is een kans op een complicatie erg klein, waarom zouden we dit risico willen lopen? Stop met manipuleren in de nek en sta alleen nog mobilisaties toe! De ondertitel van het onderzoek luidt ‘Go for safe’, maar nu al weten we dat ook na deze studie veiligheid van deze behandelvorm niet gegarandeerd kan worden. Bij onze praktijk zullen mensen met nekklachten nooit worden gemanipuleerd, omdat veiligheid van behandelen uiteraard op nummer 1 staat.
We go 4 safe!

Auteur: Victor Nuijten

Literatuur
1. Gross A, Langevin B, Burnie SJ, Bédard-Brochu MS, Empey B, et al. Manipulation and mobilisation for neckpain contrasted against an inactive or another active treatment. The cochrane library 2015 iss.9.

2. Kranenburg HA, Schmitt MA, Puentedura EJ, Luijckx GJ, Van der Schans CP. Adverse events associated with the use of cervical spine manipulation or mobilization and patient characteristics: A systematic review. Musculoskeletal Science and Practice 28 (2017) 32-38