To stretch or not to stretch, that's the question!
Het meest bekritiseerde ritueel in de sport is ongetwijfeld het rekken van spieren. Er worden vele positieve effecten aan stretching toegekend, zoals het langer maken van (te korte) spieren, afname van de kans op spierpijn en blessures en het vergroten van de prestatie. Er wordt al jaren veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de mogelijke effecten van rekken. Heeft het nou wel of geen zin?
In dit blogitem krijg je een actuele stand van zaken rond dit onderwerp.

De geschiedenis van rekken
In de jaren '70 van de vorige eeuw kwam het rekken van spieren voor het eerst op grote schaal voor in de sport. O.a. topatleten als Carl Lewis, maar ook fitnessgoeroe Jane Fonda promootten het rekken voor aanvang van een training of wedstrijd. Aangezien Lewis alles won wat er te winnen viel, moet hij het gelijk wel aan zijn zijde hebben. Het feit dat Carl Lewis alles won a.g.v. het rekken, was daarmee echter niet bewezen! Sindsdien is het rekken volledig ingeburgerd in de sport, zonder enige kritiek vanuit de sportwereld zelf. "Alles voor het resultaat" luidt het credo.
Langzaam aan kreeg stretching ook de aandacht van de (medische) wetenschap. De vermeende effecten zoals het langer maken van spieren en het voorkomen van spierpijn werden onderwerp van zorgvuldig onderzoek. Over het algemeen zijn de objectieve onderzoeken niet erg positief over de werking van de verschillende rektechnieken. Hieronder een kort en duidelijk overzicht van de onderzoeksresultaten van de laatste jaren. Oordeel zelf...

Het voorkomen van spierpijn
In de (medische) wetenschap zijn er verschillende vormen van onderzoek, de een beter dan de ander. Een van de hoogst aangeschreven vormen van onderzoek is de RCT, de "randomized controlled trial". Hierin wordt kort gezegd het effect van een bepaalde vorm van therapie of handeling (zoals het rekken van spieren) vergeleken met het effect van een andere handeling/therapie, of met niks doen. Met andere woorden: krijgen mensen die rekken minder snel spierpijn dan mensen die niet rekken? Vervolgens zijn er onderzoekers die meerdere RCT's bestuderen en de uitkomsten hiervan vergelijken in een zogenaamde review. Zodoende krijgt men een goed overzicht van de stand van zaken rond de effectiviteit van bijvoorbeeld rekken.
In 2007 werd zo'n review gedaan door de Australi‘r Rob Herbert. Uit zijn onderzoek bleek overduidelijk dat rekken geen effect heeft op het wel of niet krijgen van spierpijn. Dit werd door alle bestudeerde onderzoeken bevestigd.

Het langer maken van spieren
In 1999 werd er in Nederland een goed onderzoek gedaan door de bewegingswetenschapper Halbertsma aan de Rijksuniversiteit Groningen naar het effect van rekken op de lengte van de hamstrings. Verschillende rekmethoden werden onderzocht, maar geen van allen had het effect dat de hamstrings significant langer werden.
Daarnaast moet men zich afvragen waarom spieren langer gemaakt zouden moeten worden. Spieren hebben namelijk de eigenschap vanzelf langer of korter te worden, naargelang de functie die wij van deze spieren vragen. De spier neemt daarmee vanzelf de ideale lengte aan. Daar hoeven wij met rekken niks aan te doen.

Het verbeteren van prestaties
Met de laatstgenoemde eigenschap in het achterhoofd, is het dan ook niet waarschijnlijk dat rekken de sportprestatie verbetert. Want wanneer de spier vanzelf de ideale lengte aanneemt, naargelang de functie die het meest van de desbetreffende spier wordt gevraagd, dan zou het veranderen van deze lengte juist een nadelig effect moeten hebben op de prestatie.
In het verleden is dit al eens onderzocht bij hoogspringers. Atleten die niet rekten, sprongen duidelijk hoger dan de rekkende springers.
Op dit moment wordt ook onderzoek gedaan aan de Vrije Universiteit van Amsterdam naar de relatie van spierlengte en spronghoogte. Ook uit dit onderzoek blijkt dat elke willekeurige verandering van de spierlengte een vermindering van de spronghoogte tot gevolg heeft.

Uit de sportfysiologie is bekend dat je alleen maar beter wordt in een bepaalde activiteit, wanneer je specifiek deze activiteit traint. Met andere woorden: wil je hoger springen? Dan moet je trainen op springen! Wil je langer kunnen fietsen? Dan moet je lang fietsen! Wil je beter hardlopen? Dan moet je hard lopen!
Zowel het veranderen van de lengte van een spier als het sec versterken van een spier, heeft als gevolg dat je minder hoog springt, je minder ver kunt fietsen en dat je langzamer gaat lopen.

Warming up
Het voorgaande wil nu niet zeggen dat je zonder warming up gewoon moet beginnen met hardlopen. Immers de bewegingsuitslagen die je tijdens bv. het hardlopen in je gewrichten maakt, zijn over het algemeen groter dan de uitslagen tijdens je dagelijks leven.

Rustige dynamische oefeningen, waarbij de gewrichten een paar keer maximaal naar de eindstand bewegen, zijn hiervoor uitermate geschikt. Vooral wanneer die bewegingen aansluiten op de sportactiviteit die je gaat ondernemen.
Daarnaast is de warming up bedoeld om je hartslag geleidelijk te verhogen en de doorbloeding in de spieren op te voeren om daarmee de juiste, ideale temperatuur in de spier te cre‘ren.

Dus: doe altijd een goede warming up, maar sla het rekken gerust over!